[ 1] | Sed quicquid ejus sit pro constituto certe habendam est: aerem |
[ 2] | cum difficultate quadam in rimas corporum angustiores penetrare; |
[ 3] | et quod aqua facit cum in sicco aut inter pinguia deprehenditur, |
[ 4] | ut scilicet in guttam sese tornet, aegreque excurrat in rivos , id aeri ordinarium |
[ 5] | ac solenne esse. Et |
[ 6] | hoc jam unicum ad rationem |
[ 7] | phaenomeni aere, hanc unam observationem ad phaenomena |
[ 8] | Liquoris purgati altius suspensi explicanda |
[ 9] | sufficere credo. Finge tibi pro aere guttam aquae in pavimento Tabula deprehensam, |
[10] | pro Mercurio aliove liquore penetrando varias in Tabula |
[11] | fossulas rimasque; quemadmodum si eadem gutta pars Tabulae guttam |
[12] | circumjacens madida supponatur sit gutta facile per |
[13] | Tabulam diffunditur; ita si Mercurius aere jam tum rigatus sit, |
[14] | facile ab aere penetratur; finge partem Tabulae guttam |
[15] | attingentem esse siccam et ab aqua purgatam, videbis, guttam |
[16] | non diffundi; eodem modo si Mercurius ab aere sit purgatus, |
[17] | ab aere difficulter penetrabitur. Madefiat aqua |
[18] | Tabula denuo; en guttam statim se diffundentem; vicissim |
[19] | irrigetur mercurius aere novo, circumfusus ille exclususque |
[20] | antea facile per eum diffundetur aer facile per Mercurium diffundetur |
[21] | ; item loco ir . Aut si loco madefactionis novae, Tabula |
[22] | concutiatur, gutta eodem modo procurret in Tabulam etiam |
[23] | siccam; ita si Tubi latera concutiuntur, aer tornatione |
[24] | sua introitum impediente excussus per aerem |
[25] | in Mercurium exundabit. En facilem simplicemque |
[26] | tot phaenomenorum explicationem. Exundabit autem |
[27] | pervadetque pars subtilior tantum At cur non infra |
[28] | pollices 27. subsidet. Necesse est |
[29] | id fieri, quia aer ultra sub hic aeris gravitas |
[30] | Illustris Hugenii manifeste confectum |
[31] | est, vacuum Recipientem quod antea rationibus tantum longinquis assequebamur, Antliam Pneumaticam utcunque |
[32] | exhaustam non tamen prorsus vacuam esse, sed corpus aliquod |
[33] | superesse debere, quo duae laminae politae junctaeque contineantur |
[34] | quod antea contineantur quod aqua in siphone aequicruro iniquicruro aquam in siphonem iniquicrurum bicrurum ascendere cogat quod effectus illos aeris pressioni ascriptos, praestet (ut duarum Tabularum laevigatarum cohaesionem effectumque , siphonisque bicruri aquam ea phaenomenon uno crure ex vase infra aquae in vase contentae superficiem descendentis altero aquam ex eo haurientis donec aquae superficies in eadem sit a cruris extra vas orificium usque deprimatur) praestet. Et credo ipsum celeberrimum Gerickium nostrum, illustris magni illius phaenomeni Pneumatici primum inventorem, |
[35] | re intellecta, vacuo suo quod summum vocat renuntiaturum. De |
[36] | reliquorum phaenomenorum causis, liceat mihi quando Sed an |
[37] | confugiendum nobis sit ad materiae cujusdam aere subtilioris |
[38] | pressio tam horum phaenomenorum At videtur mihi |
[39] | etiam ultra hinc ex his experimentis amplius quiddam |
[40] | sequi, scilicet non oriri has corporum connexiones ab |
[41] | ulla materiae pressione. At de laminis p At ex iisdem Experimentis cum his quae dudum noveramus collatis sequitur ut discimus phaenomenon Torricellianum, quod a caeteris aeris a duobis isti s quod vulgo B nunc Baroscopium doctissimi quidam Viri appellant, a caeteris a dictis memoratis illis aeris pressioni itidem ascriptis longe lateque differe. Aere enim exhausto cessat Effectus Baroscopii, nam si Tubus Torricellianus in Vacuo quod vocant, id est Recipiente exhausto locetur, Mercurius aut aqua (modo aere non sint purgata, ut habeant, quo implere possint locum quem descendendo vacuum in Tubi summitate relinquunt) descendunt ex Tubo ad horizontem usque liquoris in vase subjecto stagnantis; at vero laminarum politarum cohaesio siphonisque bicruri effectus non cessant. Necesse est ergo diversas esse Baroscopii et Tubi experimenti Torricelliani et caeterorum duorum phaenomenorum causas et cum Baroscopium phaenomenon Torricellianum ab Aeris pressione. At vero confectum mihi videtur illud quoque Laminarum |
[42] | cohaesionem et Mercurii alteriusve liquoris |
[43] | suspensionem supra suum horizontem et antliarum suctionem non oriri ab eadem |
[44] | causa, quod nostri temporis philosophis videbatur. Nam |
[45] | in Tubo Recipiente exhausto aeris residui pressio non est |
[46] | satis valida ad sustinendum liquorem suspensum, descendit |
[47] | enim ad horizontem usque liquoris ejusdem in subjecto |
[48] | vase stagnantis. Ergo nec valida esse t satis valida erit ad impediendam laminarum divulsionem sustinendumque |
[49] | pondus laminae inferiori appensum. Impeditur tamen |
[50] | divulsio, ergo ab alia causa: |
[51] | At vero ab eadem causa oriri videtur connexio laminarum, |
[52] | et suspensio Liquoris aere purgati, et attractio |
[53] | per Antliam follemve diductum, et suspensio liquoris. |
[54] | Ergo siphonis quoque iniquicruri bicruri per cujus crus extra |
[55] | vas descendens. Eodem modo probatur ab aeris |
[56] | pressione a |
[57] | pressione |
[58] | bicruri phaenomenon, cujus alterum |
[59] | crus orificio suo aquam in vase stagnantem intrat, alterum infra |
[60] | ejus horizontem descendit, et aquam tamdiu effluere |
[61] | cogit, donec orificium cruris extra vas non descendat |
[62] | non sit amplius infra ejus horizontem.
|