| [ 1] | manifesta consideranti ratio est. Esto Polus |
| [ 2] | Arcticus a Antarcticus b ![](javascript:popup("/js/", "/Leibniz_Reihe_8/De%252Blongitudinum%252Bdeterminatione%252Bscheda%252Bprima/LH035%25252C15%25252C06_064v/files/100053.gif");) Acus magnetica |
| [ 3] | cd sub linea aequinoctiali ef |
| [ 4] | cujus extremitas c arcticum, at d antarcticum |
| [ 5] | polum respiciat. Manifestum est, cum aequalis |
| [ 6] | sit conatus d versus b et c versus a acum |
| [ 7] | sub linea aequatore in aequilibrio ac proinde horizonti paral–ef |
| [ 8] | lelam manere ac proinde sub linea navigantibus, qui scilicet variis maeandris ut . At cis lineam inter eik lineam crebro secant, acum, ut a Lusitanis observatum est, perpetuo titubare e et a |
| [ 9] | vel f et a seu sub parallelo gh |
| [10] | praevalebit utique polus propinquior a ac |
| [11] | proinde illuc magis declinabit |
| [12] | contraria trans Lineam ratio est. |
| [13] | Idem experimento Terrellae magneticae confirmari |
| [14] | potest |
| [15] | seu globi Magnetis in Globum tornati |
| [16] | experimento confirmari potest , ubi acus eodem |
| [17] | plane modo cui acus imposita eodem plane |
| [18] | modo se disponit.
Et scripsit mihi |
| [19] | aliquando R. P. Kircherus cui caeteris certe |
| [20] | novissimis Patrum societatis in omnes Mundi |
| [21] | plagas navigationibus plane extra dubium |
| [22] | positam esse acus inclinatoriae veritatem.  |
| [23] | Quo posito ut ad certam universalemque ab omni observatione coelesti et aeris injuria independentem Elevationis Poli investigationem |
| [24] | per magnetem universaliter sine ulla coeli |
| [25] | observatione etiam in magnetis observationem pervenia– |
| [26] | tur , duplex iniri via potest, altera Geometrica |
| [27] | altera Mechanica, utraque ambaeque inter se et |
| [28] | experimentis sunt conjungendae. Quod Mechanicam |
| [29] | attinet, tornandus est globus ex magnete |
| [30] | quantus optimus maximusque haberi potest, observandumque |
| [31] | quos quibus angulis quo in parallelo posita acus |
| [32] | quibus angulis quo angulo inclinetur. Credibile est similem |
| [33] | fore inclinationem acus in tellure. Quod Viam |
| [34] | Geometricam attinet Via |
| [35] | Geometrica est , ut progressum |
| [36] | inclinationis crescentis decrescentisque observemus, ejusque in regulas reductae |
| [37] | tabulam si fieri potest ad minuta usque computatam |
| [38] | condamus. Experimentis autem sumtis repertum |
| [39] | est, ipsum inclinationis incrementum non esse |
| [40] | uniforme, sed continue crescens. Hinc injecta |
| [41] | mihi suspicio est, inclinationes |
| [42] | esse sinubus proportionales. Notavi enim |
| [43] | naturam non angulos sed plerosque naturae |
| [44] | effectus qui pro angulorum ea ratione angulis mutatis variantur, |
| [45] | non angulis sed sinubus tangentibus, secantibusve , esse proportionales ita ictuum |
| [46] | obliquorum quantitas, et corporis in plano inclinato |
| [47] | descendentis gravitas est ad gravitatem aut vim |
| [48] | recta ferientis aut descendentis, ut in |
| [49] | reciproca ratione secantis anguli inclinationis |
| [50] | ad radium. Refractiones quoque non ab angulis, |
| [51] | sed sinubus pendere, nunc apud plerosque confirmatur. |
| [52] | Idem de pendulorum vibrationibus in confesso est, et |
| [53] | Illustris vir, Robertus Moraeus suspicatus est, etiam |
Brief von A. Kircher am 23. Juni 1670 an Leibniz, LSB II, 1 N. 23.