[ 1]	Intra finem anni 1668
[ 2]	et initium 1669. Longit. 1
[ 3]	De longitudinibus inveniendis diu
[ 4]	multumque laboratum est, tandemque anno 1665.
[ 5]	Hugenii inventum per globulos pendulos celebra–
[ 6]	ri coepit. Ejus tota vis in eo consistit. Esto
[ 7]	Horologium, quod exacte monstret quanto tempore
[ 8]	domo absimus. Ut ita sciamus exacte quae nunc hora
[ 9]	sit domi. Deinde observetur quae nunc hora sit
[ 10]	hic, ubi nunc sumus. Et ita sciemus praecise quantum
[ 11]	quoad longitudinem domo absimus.
[ 12]	Duo igitur requiruntur (1) ut Horologium sit
[ 13]	exactum, tale per globos pendulos optime habetur,
[ 14]	qui exactissime confecti nec in momento deficiunt,
[ 15]	(2) ut nunc observetur quae hic sit hora. Hoc
[ 16]	vero per solem vel stellas fieri potest. Egregium
[ 17]	hoc praeclarumque inventum est, si est quale
[ 18]	describitur. Sed ex eo tempore nihil de eo inaudi–
[ 19]	tum. Interim absolutum perfectumque non est,
[ 20]	pendet enim ex alieno, nempe observatione Horae
[ 21]	per solem vel stellas. Iam vero saepe contingit
[ 22]	navem multos dies obnubilato coelo nec solem nec stellas
[ 23]	videre. Et ita nec horam exacte observare posse.
[ 24]	Eo igitur casu qui saepissimus est, haeremus rursum in–
[ 25]	certi. Ego cum comperissem haberi Instrumenta
[ 26]	quaedam gestatilia quae deambulantis passus nu–
[ 27]	merant, commode ab iis adhibenda, qui vallum
[ 28]	civitatis adjuncto obambulant, quibus adjunctus
[ 29]	comes suspiciosus quietam numerationem non
[ 30]	permittit: ideo venit in mentem, an non
[ 31]	haberi machina posset, quae totum navis cursum,
[ 32]	omnes declinationes, et quod amplius est etiam
[ 33]	cursus celeritatem nobis repraesentaret. Hoc
[ 34]	si haberemus perfecta esset prorsus navigationis
[ 35]	pars ~~λιμινερευτιχὴ~~ λιμινερευτιχή . Hoc ita concepi: deberet
[ 36]	ea machina in subjecta charta vel alia materia tot
[ 37]	puncta facere, quot minuta prima (vel satis, si horam) seu horae progressa est na–
[ 38]	vis . Minuta tantum proportionaliter (nach dem
[ 39]	verjüngten masstab) inter se distent, quantum
[ 40]	navis a loco priori. Eosdem etiam angulos
[ 41]	retineant. Ea ratione exhiberi perfecte et
[ 42]	celeritas et vestigium cursus poterit. Figura
[ 43]	Situs enim punctorum vestigium, distantia mul–
[ 44]	titudo seu distantia distantia
[ 45]	celeritatem cursus dabit. Hoc solo
[ 46]	instrumento perpetuo haberetur et longi–
[ 47]	tudo et latitudo, et corrigerentur Magnetis
[ 48]	quoque declinationes nec quicquam praeter Magnetis
[ 49]	declinationes nihil amplius
[ 50]	dubitari posset . Eadem ratione perfici pos–
[ 51]	set, geographia, et locorum ~~distantias~~ distantiae
[ 52]	situsque perfecte determinari. Idem artificium
[ 53]	posset deinde in terra exhiberi, et ea ratione
[ 54]	perfecte delineari via quam ivimus cum
[ 55]	omnibus anfractibus per horae minuta vel horam
[ 56]	durantibus. Eadem arte possent delineari
[ 57]	figurae sylvarum, templorum, cryptarum,
[ 58]	hoc esset, vere pantometrum plus quam Kircherianum.
[ 59]	Hujus rei modum tandem ali≺-≻ ≺faci≻le vi–
[ 60]	deor reperisse multis praetentatis cogitata.
[ 61]	Enim initio an non posset aliquid in
[ 62]	ipsa navi contrarie motum navis
[ 63]	tum impetum tum flexum significare.
[ 64]	Sed comperi tandem, cum omnia quae
[ 65]	in navi sint habeant idem cum nave
[ 66]	centrum gravitatis, frustraneum hoc
[ 67]	esse nec contrarium aliquem nisum sentiri
[ 68]	posse. Circumspiciendum igitur erat de
[ 69]	machina in navi ad aliquid firmum
[ 70]	stabileque extrinsecum alliganda. Et qui–
[ 71]	dem primo coelum solque in mentem venit,
[ 72]	et succurrit repertum ingeniosum Cornelii
[ 73]	Drebelii , qui liquore quodam organon
[ 74]	sponte sonans effecerat, solo haud
[ 75]	dubie liquore aliquo, qui solis ortu
[ 76]	excitatus salutabat quasi orientem
[ 77]	Lucem, elegantibus motu suo in orga–
[ 78]	no modis musicis, qua ratione solis
[ 79]	ortus etiam die Nubiloso,
[ 80]	quanquam tum sonus debilior erat,
[ 81]	haberi poterat. Id instrumentum Jaco–
[ 82]	bo Regi a Drebelio donatum Digbaeus
[ 83]	memorat. Eo instrumento posset
[ 84]	ortus solis et horarum ~~numeros~~ numeri etiam
[ 85]	sine sole die quolibet sciri, et esset
[ 86]	perfectum Hugenii inventum. Sed
[ 87]	cum ignota sit Drebelii ars flectenda
[ 88]	alio vela fuere. Duo jam restabant,
[ 89]	quibus alligari machina in nave posset:
[ 90]	aer et aqua. Et aqua nimis crassa
[ 91]	et perpetuo instabilis, nec facile re–
[ 92]	cludenda in cancellos, facile mature
[ 93]	displicuit, solus tentamento aer resta–
[ 94]	bat supererat . Hunc continue venti
[ 95]	instabilem fluctuantemque reddunt, qua
[ 96]	ratione scopo nostro ineptus futurus
[ 97]	videbatur. Sed mihi altius omnia
[ 98]	agitanti remedium aliquod sese
[ 99]	obtulit: inclaudatur globo machina.
[100]	Sit utrinque foramen exiguum. Idque
[101]	ita ut ingressus aeri difficilis, egressus
[102]	ab alia parte promtus sit, quod fiet
[103]	si utrinque foramen in tubi formam
[104]	assurgat. Foramen non sit majus
[105]	quam acicula faciat. Tubus ipse
[106]	qua aditus aeri ad foramen flecti con–
[107]	torqueri et ita multis modis emu–
[108]	niri potest, ut non nisi subtilissimum
[109]	et quasi minimum aeris ad machinam
[110]	veniat, nullo ventorum fluctuumque
[111]	extrinsecorum sensu, eo saltem qui ad
[112]	sensum notabilis et mutationis
[113]	visu digno scibilis causa esse possit.
[114]	Flecti etiam in eam partem fora–
[115]	men potest, ut ab extrinsecus oppositis
[116]	defensum nunquam directe vento
[117]	occurrat. Et si nondum fidis possunt
[118]	multiplicari toties mutari fora–
[119]	mina, ut non possit tandem non
[120]	aeris extrinsecus impetus evanescere.