[ 1] | Gerick.lib.5 cap. 4![]() Jam motus terrae diurnus |
[ 2] | quam annuus tractu temporis fit |
[ 3] | tardior, ipsa terra scilicet crescente |
[ 4] | ut alia vegetabilia hinc haud dubie |
[ 5] | praecessio aequinoctiorum.
|
[ 6] | cap. 5. ![]() Semper in |
[ 7] | tellure duae sunt intumescentiae a partibus |
[ 8] | oppositis, tempus vero inter duas ejusmodi |
[ 9] | intumescentias ut et detume– |
[ 10] | |
[ 11] | tis. Duo haec tempora faciunt 24 |
[ 12] | |
[ 13] | 25 horas atque ideo singulis diebus in– |
[ 14] | tumescentia summa integra fere hora |
[ 15] | (50' minutis) tardius ad eundem meridi– |
[ 16] | anum redit. Intumescentia |
[ 17] | maxima cum luna meridianum occupat |
[ 18] | supremum vel imum, ut in pleniluniis |
[ 19] | et noviluniis itidem major, item intra |
[ 20] | |
[ 21] | aequinoctiorum. Sed quia simul intu– |
[ 22] | mescit ab opposita quoque Lunae parte |
[ 23] | ergo non a sola Luna. Ideo advo– |
[ 24] | cando telluris circumgyratio ut magni vasis. |
[ 25] | |
[ 26] | ricam quando apud nos est intume– |
[ 27] | scentia meridie est apud Antipodes eodem |
[ 28] | quoque tempore, scilicet media ipsorum |
[ 29] | nocte (![]() |
[ 30] | cap. 7![]() Solis profun– |
[ 31] | ditas tempore crepusculi 24 gradus non |
[ 32] | |
[ 33] | terminatur, plerumque tamen 18. nonnunquam |
[ 34] | 16 tantum est grad. (+ experimenta |
[ 35] | instituenda quando crepuscula longiora +) |
[ 36] | ideo aer sensibilis circiter ex Riccioli |
[ 37] | |
[ 38] |
cap. 7 Odor maxima– |
[ 39] | rum urbium sentitur per 4 miliaria |
[ 40] | Germanica et odor terrae a navi– |
[ 41] | gantibus per 6.
|
[ 42] | cap. 8![]() |
[ 43] | lichii de Carpathio monte![]() |
[ 44] | aeris (+ adde aliam Morini de regioni– |
[ 45] | bus subterraneis cujus meminit Gassendus |
[ 46] | in vita Peireskii![]() Memorabile |
[ 47] | sclopetum in summo aere explosum nullum |
[ 48] | |
[ 49] | in convalles delatum horrendum dedisse |
[ 50] | murmur. Vidit nubes sub pedibus, |
[ 51] | in quibus antea velut in nebulis |
[ 52] | inerat. |
[ 53] | cap. 9![]() Frigiditas non |
[ 54] | est in in montibus quasi media regio aeris sit frigida, |
[ 55] | |
[ 56] | in monte Veneris agri Patavini aestivo tempore eundem |
[ 57] | qui in fundo expertus calorem. |
[ 58] | |
[ 59] | humoris recepit tunc se magis extendit |
[ 60] | majusque spatium occupat: quo vero magis |
[ 61] | |
[ 62] | seu minus spatium occupat. Unde semper |
[ 63] | post pluviam astra apparent clariora |
[ 64] | et minora, minoresque habent refractiones |
[ 65] | et id tempus ad observanda sidera longe |
[ 66] | aptissimum. Hinc sidera nobis ob aerem |
[ 67] | apparent ab horizonte elevatiora, |
[ 68] | quam revera sunt; imo videri |
[ 69] | esse supra horizontem cum sunt infra. |
[ 70] | Hinc omnia eorum puncta visibilia immu– |
[ 71] | tantur, elevationes, ascensiones, descen– |
[ 72] | siones, longitudines, latitudines, de– |
[ 73] | clinationes, ipsa aequinoctia et solstitia. |
[ 74] | Hinc diametri apparentes quoque in |
[ 75] | horizonte majores cernuntur, et quan– |
[ 76] | to elevatiora magis restringuntur; hinc |
[ 77] | |
[ 78] | vel ovalis forma, ita ut diameter |
[ 79] | horizontalis sit 30' verticalis 36' mi– |
[ 80] | nutorum. Hinc astra propter aeris |
[ 81] | sphaeram semper nonnihil elevantur |
[ 82] | a vero suo loco. Ideo Tycho duas |
[ 83] | construxit refractionum tabulas unam |
[ 84] | |
[ 85] | sole, quam et Lunae quodammodo |
[ 86] | applicari posse censet. In sole |
[ 87] | ad 45 grad. in fixis ad gradus alti– |
[ 88] | tudinis 20 has refractiones exhibet. |
[ 89] | Si sublimiores sunt stellae superfluum |
[ 90] | putavit aestimare refractiones quia |
[ 91] | tunc radii stellarum vapores rectius |
[ 92] | penetrent. Fixae quomodocumque non– |
[ 93] | nihil amittunt de refractione |
[ 94] | solis tam in horizonte quam aliis |
[ 95] | altitudinibus, quia de nocte et praesertim |
[ 96] | hyeme observantur, sol autem de die et |
[ 97] | aestate, tamen secundum leges opticas |
[ 98] | refractio fixarum debet esse eadem |
[ 99] | quae solis, et non tantum in elevatione |
[100] | ad 20 vel 45 grad. sed et in omni |
[101] | elevatione (+ poli puto +) quia ubivis |
[102] | gentium aeris sphaera est consequenter |
[103] | refractio, quod et Tycho ipse anno |
[104] | 1600 cum esset in Bohemia et ob– |
[105] | servationes continuaret expertus est; inve– |
[106] | nit enim altitudinem Spicae Virgi– |
[107] | nis sub 30 grad. 1. scrupulum proxime |
[108] | refringi. Sed et propter variationem |
[109] | altitudinis et ideo sphaerae aeris, virtute |
[110] | densitatis refractiones quotidie |
[111] | variant. In horizonte quoque sidus |
[112] | per copiosiorem aerem videtur, id est quod non |
[113] | tantum super sed et circa nos est. Hinc major |
[114] | species praesertim quia aer terrae proprior compressior. |
[115] |
O. v. Guericke, Experimenta Nova, Amsterdam 1672, S. 157. http://diglib.hab.de/drucke/34-5-phys-2f/start.htm?image=00183